ENBA euskal nekazal elkartea ostiral honetan Eusko Jaurlaritzak deitutako Haragitarako Behien Plan Sektorialaren aurkezpenean izango da.
ENBAk, dokumentua ezagutzen ez badu ere, adierazi nahi du prest dagoela haragiaren sektorearekin eta administrazioekin elkarlanean aritzeko, aztoratuta dagoen sektore baten egoera hobetzeko.
Gure lehentasunak honako hauek dira:
- Ziklo itxiko abeltzaintzaren aldeko benetako apustua, Euskadin jaio, gizendu eta hildako animaliekin lan egiten baitute. Horrela, Euskal Okela markari buruzko hausnarketa sakona egin behar da, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan jaio, hazi, sakrifikatu eta merkaturatutako animaliaren alde.
- Haragia eraldatzeko industriaren azterketa sakona egitea, lurralde historiko bakoitzaren egoera eta beharrak kontuan hartuta eta, abeltzaintza-jardueraren errentagarritasuna helburu nagusietako bat izatea bilatuz.
- Katearen katebegi guztietako errealitate eta planteamenduak kontuan hartuko dituen bidezko prezioa eraikitzeko metodologia onartzea. Ekoizpen-kostuen azterketak egitea planteatzen dugu, kate osoa barne hartuko dutenak, baserritik hasi eta salmenta-punturaino, kateari gardentasun handiagoa emateko eta, horrela, sortutako balioa nola banatzen den identifikatu ahal izateko. Abeltzainak jasotako prezioaren eta kontsumitzaileak saltokian ordaindutako prezioaren arteko diferentziala, adibidez, handitu egin da etengabe, 2021eko 8,6 eurotik 2025eko 12,11 eurora.
- Beren txahalak gizentzen dituzten abeltzainen lana balioestea, baita beste abeltzain batzuen txahalak gizentzen dituztenena ere. Hori bai, tokiko merkatua lehenetsiz, txahal pasteroak Euskaditik kanpora ateratzea saihestuz eta tokiko txahalak gure lurraldean bertan geratzeko eta gizentzeko behar diren mekanismoak garatuz.
- Euskal Okelaren martxari buruzko hausnarketa sakona egitea, kalitatezko marka tresna eraginkorra izan dadin abeltzainari errentagarritasuna emateko eta Euskadi bezalako mendialde bateko ekoizpen-kostuekin bat datorren prezioa bermatzeko.
- Lehen sektorean lan egiten duten pertsonen bizi-kalitatea hobetzea, zerbitzu mankomunatuen bidez eta errentagarritasuna lortuz lurralde-oinarri nahikoa duten abeltzaintza-ustiategien bidez; horretarako, beharrezkoa da Euskadiko lurralde-kudeaketako politika aldatzea.
- Erosketa publikoaren errealitatea ezagutzea eta bertako haragiaren erabilera sustatuko duen araudia bultzatzea.
- Eraldaketa- eta banaketa-industriaren eraginkortasuna hobetzea. Horretarako, uste dugu beharrezkoa dela gure produktuen eraldaketaren errentagarritasuna eta industria horretako langileen prestakuntza hobetzea.
25-10-01
ENBA nekazarien elkarteak txalotu egin du Europako Legebiltzarreko Nekazaritza Batzordean, astelehen honetan, aldeko 33 botorekin, kontrako 10ekin eta 5 abstentziorekin, nekazaritzako produktuen merkatuen antolaketa komunari buruzko arauak aldatuko dituen txosten bat onartu izana.
Txostenaren helburua da Europar Batasun osoan bidezko prezioak lortzeko bidean aurrera egitea, eta Europako Batzordeak premiazkotzat eta ezinbestekotzat jo du erronka hori.
Onartutako txostenak idatzizko kontratuen erabilera handitzea, adierazle ekonomiko objektiboak txertatzea eta ekoizleen erakundeen papera eta pisua indartzea jasotzen ditu.
Erreformak kontratatzea zabalduko du, eta, aldi berean, estatu kideen egoerak eta sektore bakoitzaren berezitasunak errespetatuko ditu, eta bereziki esnearen sektorea blindatuko du. Kontratu idatzietan nahitaezko elementuak jasotzen ditu, merkatuaren gorabeherak eta baldintza ekonomiko aldakorrak kontuan hartzeko, hala nola ekoizpen-kostuak.
Azken alderdi hori, ENBAren iritziz, nahitaezkoa da kontratuetan faktore aldakorrak sartzea, hala nola ekoizpen-kostuak, eta hori ezinbestekoa da sektore ekoizlearentzat eta jardueraren errentagarritasuna ziurtatzea. Borroka horretan, ENBA buru duen euskal sektore ekoizleak denbora asko darama lanean, eta, aurrerantzean, bere ekintzaren bizkarrezurra izango da.
Ekoizleen erakundeek produktuen ekoizpenaren eta merkaturatzearen plangintzan duten zeregina ere indartzen da. Era berean, merkatu-krisiaren kudeaketa eta kontsumitzailearentzako informazioa hobetuko dira.
Zentzu horretan, abeltzaintza-sektorearentzako lorpen historiko bat ere onartu du bozketak: "xerra" edo "hanburgesa" izendapen tradizionalak abeltzaintzatik datozen produktuentzat soilik gordetzea.
Baserriaren zahartze prozesuaz eta belaunaldi errelebo ezari buruz maiz hitzegin eta idazten da, eta dugu, azken urteotan.
Problematika oso konplexua da eta honenbestez, gizarte osoaren inplikazioa ezinbestekoaz gain, lehen sektorea osatzen duten eragileen elkarlana eta herri erakundeen babesa behar beharrezkotzat jotzen da.
Aurreko astean argitaratu berri du Ministeritzak, 2024ko PAC kanpainari buruzko datuak, adinari buruz sailkatuak eta bertan agertzen diren datuetan erreparatu dugu, argi izanik, PAC eskatzaileaz haratago, badela beste hainbat jende, bereziki, azpisektore jakin batzuetakoa (baratza, fruta, txerria, hegaztiak). Hala ere, PAC eskatzaileen joera sektore osoaren joera ondo isladatzen duela pentsatuz, honako taula egin dugu.
EUSKADI |
2009 |
2024 |
||
< 25 |
27 |
%0,2 |
59 |
% 0,99 |
25-40 |
1.245 |
%10,44 |
567 |
%9,51 |
40-65 |
6.143 |
%51,51 |
3.290 |
%55,19 |
+ 65 |
4.510 |
%37,8 |
2.045 |
%34,31 |
GUZTIRA |
11.925 |
%100 |
5.961 |
%100 |
EUSKADIko datuei erreparatuz gero, honako konklusioak atera ditzazkegu:
- Azken 15 urteetan, PAC eskatzaileak, %49,98an jeitsi da, hau da, erdira.
- 25 urte azpiko atala, nahiz eta igoera bat eman, kasu guztietan %1ren azpitik jarraitzen du.
- Europako nekazal politikaren arabera 40 urte azpikoak “gaztea” kalifikazioa jasotzen dute, beraz, 2009ko %10,64tik 2024ko %10,5era pasa da, hau da, gazteen ehunekoa mantendu egin da.
- Tarteko adin nagusien kasuan, hau da, 40 eta 65 urte bitartekoen kasuan, azken 15 urteotan %3,68an hazi da, hau da, jende gehiago da tarte honetan.
- Jubilatzeko adinean dagoen jendearen tartea, hau da 65 urtetik gorakoaren ehunekoa, %34,31arekin, %3,49an jeitsi da.
ESPAINIA |
2009 |
2024 |
||
< 25 |
3.362 |
%0,4 |
3.847 |
%0,72 |
25-40 |
104.311 |
%12,26 |
43.401 |
%8,15 |
40-65 |
432.833 |
%50,88 |
227.616 |
%52,13 |
+ 65 |
310.074 |
%36,5 |
207.700 |
%39,00 |
GUZTIRA |
850.581 |
%100 |
532.564 |
%100 |
ESPAINIAko datuei erreparatuz gero, honako konklusioak atera ditzazkegu:
- Azken 15 urteetan, PAC eskatzaileak, %37,38an jeitsi da, hau da, ia %40an.
- 25 urte azpiko atala, nahiz eta igoera bat eman, kasu guztietan %1ren azpitik jarraitzen du.
- Europako nekazal politikaren arabera 40 urte azpikoak “gaztea” kalifikazioa jasotzen dute, beraz, 2009ko %12,66tik 2024ko %8,87ra pasa da, hau da, gazteen ehunekoa jeitsi egin da %3,79an.
- Tarteko adin nagusien kasuan, hau da, 40 eta 65 urte bitartekoen kasuan, azken 15 urteotan %1,25ean hazi da, hau da, jende gehiago da tarte honetan.
- Jubilatzeko adinean dagoen jendearen tartea, hau da 65 urtetik gorakoaren ehunekoa, %39arekin, %2,5ean igo da.
INTERESGARRIA! Abeltzainok naturan eta naturarekin bizi eta egiten dugu lana. Batzuentzat, naturaren suntsitzaileak gara, besteentzat naturaz baliatzen gara etekina lortzeko baina geuk jakin badakigu, naturari mesede egiten diogula, gure lurrak eta mendiak abereekin kudeatuz. Ikuspuntu ezberdinak daude eta horiek ezagutu eta landu nahi ditugu, irailaren 18an, osteguna, Zaldibiko GOIZANE zentroan egingo dugun goizeko jardunalditxoan. Zure partehartzea espero dugu. Azaldu eta ahal baduzu, etorri lagun edo auzokoarekin. Izena emateko, deitu 943.650123 edo idatzi Helbide elektroniko hau spambot-etatik babestuta dago. JavaScript gaituta izan behar duzu ikusi ahal izateko. posta elektronikora.
Europako Kontseiluak behin betiko argi berdea eman dio Habitaten Zuzentarauaren aldaketari, Europan otsoa “babestutzat” ezartzen duena. Abeltzainen ustez, kalifikazio horrek erantzuna ematen dio kanidoak Espainian duen benetako egoerari.
2025eko ekainaren 6a. Europar Batasuneko Kontseiluak behin betiko argi berdea eman zion atzo Habitaten Zuzentarauaren aldaketari, Europan otsoaren babes maila “zorrozki babestutik” “babestuta” soilik jaisten duena. Eguneratze horrek Bernako Hitzarmenarekin lerrokatzen du Europako legedia, hau da, Europako espezieak eta habitatak kontserbatzea zaintzen duen nazioarteko itunarekin.
ENBAk positibotzat jo du erabakia, uste baitu aukera emango duela Estatuko legedia landa eremuan bizi den errealitatera egokitzeko, bertako biztanleek otsoaren presentzia handiagoa ikusten baitute azken hamarkadetan. ENBAtik, UPAren bidez, zuzentarau horren transposizioa premiaz egiteko eskatu diote Trantsizio Ekologikorako Ministerioari.
Abeltzainek beti defendatu izan dute abeltzaintzaren eta otsoen artean bizikidetza egokia egon dadin espeziearen kudeaketa egokia egin behar dela. “Erabateko babesa ez zen inoiz konponbidea izan, eta hala erabaki du orain Europak horrelako erabaki garrantzitsu batean”, ziurtatu dute ENBAtik.